Sikorsky CH-53E Super Stallion – ciężki śmigłowiec transportowy będący na wyposażeniu Armii USA. Swoimi wymiarami i przeznaczeniem przypomina CH-47 Chinook. Jest on w stanie przenosić np. haubice M198 lub samochody Humvee. Często bywa określany mianem "latającego dźwigu". Stosuje się go również do akcji ratunkowych i desantowych. Posiada rampę załadunkową, dzięki której na jego pokładzie można umieścić np. samochód terenowy M151


Historia

W 1959 Korpus Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych rozpisał przetarg na śmigłowiec transportowy. Maszyna musiała spełniać wiele restrykcyjnych norm: mieć możliwość swobodnego wodowania, posiadać rampę załadunkową, cechować się możliwością przenoszenia ciężkiego sprzętu oraz w razie potrzeby zamiast funkcji transportowej móc przewieźć oddział żołnierzy. Przetarg wygrała firma Sikorsky Aircraft Corporation z maszyną o nazwie S-65 i już w 1962 r. Piechota Morska złożyła zamówienie na nią.


Wersje

Śmigłowiec S-65 występował w wielu wersjach przystosowanych do różnych zadań:
YCH-53A – dwa prototypy
CH-53A – początkowa produkcja dla USMC, 139 sztuk
RH-53A – wersja do zwalczania min morskich, 15 sztuk
TH-53A – używany do treningu
HH-53B – typ CH-53A używany przez USAF do misji ratunkowych
CH-53C – wersja o zwiększonym udźwigu dla USAF, 22 sztuki
HH-53C – "Super Jolly Green Giant", ulepszony HH-53B dla USAF
S-65C-2 (S-65o) – wersja eksportowana do Austrii, potem do Izraela
S-65-C3 – wersja eksportowana do Izraela
CH-53D – ulepszony CH-53A, 124 sztuk
RH-53D – ulepszona przeciwminowa wersja
VH-53D – dwa CH-53D dla USMC przeznaczone do transportu VIP-ów
VH-53F – sześć nieukończonych śmigłowców VIP-ów dla US Air Force
CH-53G – 110 zbudowanych na licencji przez Vereinigte Flugtechnische Werke
YHH-53H – prototyp Pave Low I
HH-53H – Pave Low III przeznaczony do zadań specjalnych
MH-53H – przesygnowanie HH-53H
MH-53J – "Pave Low III" wzmocniony, HH-53B, HH-53C,
MH-53M – "Pave Low IV" IDAS/MATT, poprawiona wersja MH-53J
CH-53D Yas'ur 2000 – CH-53D zmodernizowany przez Israel Aircraft Industries
CH-53G / CH-53GS – wersja przeznaczona dla Luftwaffe


Dane podstawowe
Państwo     Stany Zjednoczone
Producent    Sikorsky Aircraft Corporation
Typ    śmigłowiec transportowy
Załoga    3 (2 pilotów i dowódca)

Historia
Data oblotu    14 października 1964
Lata produkcji    1966-?

Dane techniczne
Napęd    3 × General Electric T64-GE-416/A, turbowałowe
Moc    4380 kM każdy
Wymiary
Średnica wirnika    24,1 m
Długość    30,2 m
Długość kadłuba    23,55 m
Wysokość    8,46 m
Masa
Własna    15,071 kg
Startowa    33,340 kg
Osiągi
Prędkość maksymalna    315 km/h
Prędkość przelotowa    278 km/h
Wznoszenie max. w locie pionowym    12,7 m/s
Pułap praktyczny    5640 m
Zasięg    1110 km

Dane operacyjne
Liczba miejsc
55
Użytkownicy
USAF, US Navy, USMC